علی دلواری

متن کامل اعلاميه جهانی حقوق بشر

Text Box: قهرمانان ملت ايران رئيس علی دلواری رئیس علی دلواری در سال ۱۲۶۱ هجری شمسی در روستای دلوار از توابع تنگستان متولد شد. نام پدر او زئیر محمد از طایفه ممسنی، کدخدای دلوار و ملقب به «معین‌ الاسلام» بود. با شروع نهضت مشروطه رئیس علی درحالی که ۲۴ ساله بود از پیشگامان مشروطه‌ خواه درجنوب ایران گرديد که همکاری نزدیکی با محافل مشروطه‌ خواه در بوشهر، تنگستان و دشتستان داشت. دوران جوانی او همزمان با گسترش استعمار انگلیس درخلیج فارس بود. رئيس علی نقشی اساسی در قیام مردم جنوب عليه تجاوزات انگليس داشت. قیام مردم تنگستان به رهبری وی هفت سال بطول می انجامد. در این مدت هدف عمده دلیران تنگستانی پاسداری از بوشهر، دشستسان و تنگستان به عنوان منطقه مسکونی خودوجلو گیری ازپيشرفت قوای بیگانه به درون مرزهای ایران ودفاع ازاستقلال ميهن بود. مبارزات مشروطه ‌خواهی رئیس‌ علی رئيس علی با همکاری دیگر مشروطه خواهان بوشهر را، از حاکمیت استبداد محمد علی شاه قاجار خارج ساختند. در سال ۱۲۸۷ بدرخواست ملاعلی تنگستانی و سید مرتضی مجتهد اهرمی که مخالف استبداد محمد علیشاه قاجار بودند، بوشهر را تصرف و حدود ۹ ماه شهر در کنترل سپاهيان مشروطه خواه بود. در آغاز جنگ جهانی اول درسال ۱۹۱۴ ميلادی قوای روس از شمال و نیروهای انگلستان ازجنوب، ایران را در معرض هجوم قرار دادند وکشتی‌ های جنگی انگلسيس در بنادر بوشهر لنگر انداختند. نیرو های اشغال گر در۱۷ مرداد ۱۲۹۴ به تدریج قصد اشغال بوشهر ونواحی ساحلی اطراف آنرا داشتند. یکروزپس از اشغال بوشهر، چهارده نفر از ساکنین آن علیه اشغالگران اعتراض کردند، ولی چون اهل جدال نبودند و اسلحه ای نيز در اختيار نداشتند، دستگیر و به هندوستان تبعید شدند. رئیس علی با همکاری روحانيونی که مخالف انگليس ها بودند با همياری دوست خود حسین دشتی در اوایل ماه رمضان ۱۳۳۳ قمری در عمارت حاج سید محمد رضا کازرونی، پس از مذاکرات طولانی طرح دفاع از بوشهر و جلوگیری از پیشروی نیرو های انگلیسی را ندوين و حملات خود را آغاز مينمايند. نیروهای انگلیسی همزمان با حمله به بوشهر قصد تصرف ناحیه دلوار را نيز داشتند. دلوار محلی بود که پیش از آن چندين بار سربازان انگلیسی به آنجا تجاوز کرده بودند. اما پس از مقاومت اهالی ناچار به عقب نشينی می شدند. اين بارنيز پس از آگاهی از حمله ايلغاران انگليسی اهالی دلوار با رهبری رئیس علی دلواری، شیخ حسین خان چاه کوتاهی و زاير خان اهرمی به دفاع از زادگاه و ميهن خود می پردازند. بدين ترتيب قیام دلیران تنگستان علیه اشغالگران انگليسی آغاز ميگردد و نیرو های متجاوز که شمار آنها نزديک به پنج هزار نفر بودند دردام دلیران تنگستانی گرفتار ميگردند و عده زیادی از متجاوزان انگلیسی در این حمله کشته ميشوند. عملیات چریکی پیروزمندانه رئیس علی، سایر مبارزان تنگستان را تشویق به همراهی با او ميکتد. بدين ترتيب تا تابستان ۱۹۱۵ عملیات پيروزمندانه ای را برعلیه نیروی دریایی انگلیس رهبری مينمايد. بطوری که انگلیس ‌ها مجبور ميشوند برای کمک نیروهايی ازعراق وهند به بوشهر منتقل کنند. و دلوار را با توپهای دور زن به شدت بمباران ميکنند. نبرد بوشهر زمانی که مقامات انگلیسی تصمیم قطعی درباره اشغال بوشهر و پیشروی به سوی شیراز را ميگيرند با هذف تطمیع رئیس علی، دونفر از نمايندگان حیدرخان حیات داودی را به دلوار می فرستند تا موافقت او را با پیاده شدن قوای انگلیس در کرانه خلیج فارس و حرکت به سوی شیراز جلب نمايند. نمایندگان حیدرخان ضمن ملاقات با رئیس علی ميگويند چنانچه اواز قیام علیه قوای انگليسی صرف نظرکند مقامات انگلیسی چهل هزار ليره به او به عنوان پاداش خواهند پرداخت. رئیس علی در پاسخ می‌گوید: "چگونه می ‌توانم بی ‌طرفی اختیار کنم در حالی که استقلال ميهن من در معرض خطر جدی قرار گرفته‌ است؟" پس از مراجعت نمایندگان حیدرخان، انگليسی ها نامه تهدیدآمیزی به رئیس علی ميتويسند مبنی بر این که: "چنانچه برضد دولت انگلستان قیام و اقدام کند، مبادرت به جنگ مینماییم، دراینصورت خانه‌ های شما را ویران و نخل‌ های شما را قطع خواهیم کرد." رئیس علی در پاسخ مقامات انگلیسی مینويسد "خانه ما کوه ‌است و انهدام و تخریب آنها خارج از حیطه قدرت و امکان امپراطوری بریتانیای کبیر ميباشد. بدیهی است که در صورت اقدام آن دولت به جنگ، ما تا آخرین حد امکان مقاومت و جنگ خواهیم کرد." جنگ میان دلیران تنگستان به رهبری رئیس علی از یکسو و نیروهای بریتانیا و خوانین متحد آنان از سوی دیگر به طور پیاپی و پراکنده تا شهریور ۱۲۹۴ خورشیدی ادامه می يابد و انگلیس‌ ها نميتوانند بر رئیس علی و یاران او غلبه نمايند. رئیس‌علی در محلی به نام «تنگک صفر» هنگام شبیخون بقوای بریتانیا توسط فردی نفوذی و اجیر شده، از پشت سرهدف گلوله قرارميگيرد و درسن ۳۳ سالگی در راه دفاع از استقلال ميهن خود کشته ميشود. اين جنگ سرنوشت ساز و کشته شدن رئیسعلی دلواری در روز ۱۱ شهریور ۱۲۹۴ خورشیدی رخ ميدهد. در کتاب هايی که درمورد کشته شدن رئيس علی نوشته شده، بيشتر مورخين فرد نفوذی واجیر شده را که يکی از جنگجويان رئيس علی بود، ميدانند، و عده ای نيز مينويسند که رئيس علی هدف تیر مستقیم یکی از افسران انگلیسی قرار گرفته که با دو شليک پيايی کشته ميشود. دلیل اين دو روايت بدان علت است که چون منطقه "تنگک صفر" منطقه کوهستانی و پيچ در پيچی بود، فرد اجیر شده و کاپیتان انگلیسی در دو طرف رییس علی قرار گرفته بودند، از اين رو دقیقا مشخص نبود که کدام يک از آنها به طرف رئيس علی شليک کردند. در فیلم ( دلیران تنگستان ) افسر انگليسی به نام ضارب معرفی ميشود. پس از شهادت رئيس علی همرزمان او که بيشتر آنها سالها دوش بدوش او می جنگیدند، مبارزات خود را تا تشکيل پليس جنوب توسط انگليسی ها ادامه دادند. کنگره هشتادمین سال کشته شدن وی درسال ۱۳۷۳ در بوشهر برگزار شد. و پس از آن همه ساله بزرگ داشت او در روزيازدهم شهريور سالروز کشته شدن او درمحل تولد او دلوار دراستان بوشهر برگذار ميشود. يازدهم شهريور هزار سيصد نود دو